Bireysel Testler

ZEKA, KİŞİLİK VE GELİŞİM TESTLERİ

• WECHSLER ÇOCUKLAR İÇİN ZEKA ÖLÇEĞİ-IV

WISC, 1949 yılında Wechsler tarafından geliştirilmiş, 1974 yılında gözden geçirilmiş form Wechsler Çocuklar İçin Zekâ Ölçeği (WISC-R; Wechsler Intelligence Scale for Children-Revised) oluşturulmuştur. WISC-R’ın Türk çocukları üzerinde standardizasyonu Savaşır ve Şahin tarafından 6–16 yaş grubunda 1639 kişilik bir örneklem üzerinde gerçekleştirilmiştir. WISC-R, Sözel ve Performans olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır. Sözel Zeka Bölümü (SZB) Genel Bilgi, Benzerlikler, Aritmetik, Sözcük Dağarcığı, Yargılama ve Sayı Dizisi alt testlerini; Performans Zeka Bölümü (PZB) Resim Tamamlama, Resim Düzenleme, Küplerle Desen, Parça Birleştirme, Şifre ve Labirent alt testlerini içermektedir. SZB ve PZB puanlarının toplamında Toplam Zeka Bölümü (TZB) elde edilmektedir.

WISC- R’IN SÖZEL BÖLÜMLERİ

Genel Bilgi: Kolaydan zora doğru sıralanmış kişinin yaşadığı kültürde öğrenebileceği bilgileri içeren 30 sorudan oluşan bir alt testtir. Katılımcının yaşına uygun sorular, kolaydan zora doğru sırasıyla okunur ve çocuktan her soruya cevap vermesi beklenir. Arka arkaya beş başarısızlık olduğunda test kesilir. Bu alt testin, öğrenme yoluyla kazanılan genel kültür dağarcığı ile dili kullanma ve konuşma becerisini ölçtüğü kabul edilmektedir.

Benzerlikler: Somuttan soyut kavramlara doğru giden ve iki kavramın ne yönden benzediğini soran açık uçlu 17 sorudan oluşmaktadır. Sorular okunur ve çocuğun her bir soruda iki kavramın ne yönden birbirine benzediğini belirtmesi istenir. Arka arkaya üç başarısızlık olduğunda test kesilir. Bu alt testin kavramsal ve mantıksal ilişki kurma becerisini ölçtüğü kabul edilmektedir.

Aritmetik: Kolaydan zora doğru ilerleyen, basit aritmetik işlem gerektiren, akıldan çözülmesi istenen 18 sorudan oluşur. İlk 15 problem çocuğa okunur. Son 3 soru ise yazılı olarak gösterilir ve çocuktan bunları yüksek sesle okuması istenir. Çocuktan her bir problemi kâğıt kalem kullanmadan, sınırlı bir sürede cevaplaması beklenir. Arka arkaya dört başarısızlık olduğunda test kesilir. Bu alt testin temel aritmetik bilgisini, soyut sayısal kavramlar üzerinde akıl yürütme becerisini, sözel bellek kullanımını, dikkati yoğunlaştırma ve çeldiricilerden kurtulabilme becerisini ölçtüğü kabul edilmektedir.

 Sayı Dizisi: Uzunluğu gittikçe artan sayı dizilerinden oluşan iki aşamalı bir alt testtir. Sayıların kısa süreli bellekte tutulmasını gerektirir. Deneğe, ikili sayı dizilerinden başlayıp dokuzlu sayı dizisine kadar gittikçe artan maddeler saniyede bir temposunda olacak şekilde okunur. Deneğin maddeyi birinci bölümde düzden, ikinci bölümde tersten tekrarlaması istenir. Arka arkaya iki başarısızlık olduğunda test kesilir. Bu alt testin kısa süreli belleğin kapasitesini, dikkat ve bellekte anında tersine çevirebilme yetisini ölçtüğü kabul edilmektedir.

Sözcük Dağarcığı: Bu alt test 36 kelimeden oluşan bir kelime listesinden oluşmaktadır. Kelimeler somuttan soyuta doğru sıralanmıştır. Her bir kelime deneğe sırasıyla okunur. Çocuktan her kelimenin ne anlama geldiğini açıklaması istenir. Arka arkaya beş başarısızlık olduğunda test kesilir. Alttestin sözcük bilgisini, dil gelişimini ve sözel akıcılık yeteneğini ölçtüğü kabul edilmektedir.

Yargılama: Kişinin bazı sosyal durumlarda ne yapması gerektiğini sorgulayan 17 sorudan oluşan bir alt testtir. Her bir soru çocuğa okunur ve soruyu düşünüp yanıtlaması istenir. Arka arkaya beş başarısızlık olduğunda test kesilir. Bu alt testte pratik bilgi, sosyal yargılama, soyut düşünme, bilgilerini organize etme ve sosyal yaşama uyum becerilerinin ölçüldüğü kabul edilmektedir.

WISC- R’IN PERFORMANS BÖLÜMLERİ

Resim Tamamlama: Önemli bir kısmı eksik olan 26 resimden oluşan bir alt testtir. Çocuktan, resimlerdeki eksik kısımları bulması istenir. Arka arkaya dört başarısızlık olduğunda test kesilir. Alt testin çevresel uyarıcıları algılama kapasitesini, çevreye ve ayrıntılara duyulan ilginin düzeyini, görsel uyanıklığın ve belleğin gücünü ölçtüğü kabul edilmektedir.

Resim Düzenleme: Bu alt test, toplam 12 maddeden oluşmaktadır. Her madde için karışık düzende resimler gösterilir ve çocuktan resimleri bir öykü anlatacak şekilde düzenlemesi istenir. Arka arkaya üç başarısızlık olduğunda test kesilir. Bu alt testin neden-sonuç ilişkilerini kavrayabilme ve sentez yapma yeteneği, sosyal süreçleri tahmin etme, planlama gücü ve espri yeteneğini ölçtüğü kabul edilmektedir.

Küplerle Desen: İkişer yüzleri beyaz, kırmızı ve kırmızı-beyaz ile boyanmış küplerden ve desen resimlerinden oluşan bir alt testtir. Onbir maddeden oluşmuştur. Denekten küplerle, önüne konan desenin aynısını o madde için gereken sürede yapması istenir. Arka arkaya iki başarısızlık olduğunda test kesilir. Alt testin performans hızını, görsel algı, motor koordinasyon yeteneğini, sözel olmayan yargılama becerisini, üç boyutlu düşünebilme ve algısal örgütleme kapasitesini ölçtüğü kabul edilmektedir.

Parça Birleştirme: Bu alt test, parçalara ayrılmış şekillerin bulunduğu dört maddeden oluşmaktadır. Çocuktan her madde için gereken sürede parçaları birleştirmesi istenmektedir. Parça Birleştirme alt testinin dört maddesi de uygulanmaktadır. Alt testin; parçadan bütüne gitme yeteneğini, algısal örgütleme kapasitesini, algı hızını, deneme-yanılma yöntemini kullanma becerisini, üç boyutlu düşünebilme, iç-görü ve sezgi gücünü ölçtüğü kabul edilmektedir.

 Şifre: Anahtar bir örnek üzerinde 6-7 yaşındaki çocuklara şekiller, 8 yaş ve yukarısındaki katılımcılara sayılar gösterilir. Alt test bu sayı veya şekiller altında işaretlerin olduğu bölüm boş bırakılarak sunulur ve çocuktan boş yerlere uygun 29 işaretleri anahtar örnekten bularak yerleştirmesi istenir. Testin uygulama süresi 2 dakikadır. Alt testin sebat derecesi, yeni durumlara uyum yapabilme gücü, görselmotor koordinasyon, ince motor koordinasyon ve hız ölçtüğü kabul edilmektedir.

Labirentler: Kâğıt üzerine çizilmiş giderek karmaşıklaşan labirentlerden oluşan dokuz maddeden oluşan bir alt testtir. Denekten her bir şekil içindeki labirentte çıkış yolunu kalem kullanarak çizmesi istenmektedir. Zaman sınırlaması vardır. Alt testin görsel-motor koordinasyon, ince motor beceri hızı, planlama ve zamanı etkin kullanabilme becerisini ölçtüğü kabul edilmektedir.

• STANFORD BiNET ZEKA TESTİ 

Bireylerin zihinsel performanslarını belirlemek amacıyla uygulanan bireysel zekâ testidir. Uygulama sonucunda bireye ait zekâ yaşı ve zekâ bölümü elde edilmektedir. Süreye dayalı bir test değildir.

İlk “zekâ testi” Alfred Binet ve çalışma arkadaşı Theodore Simon tarafından zihinsel gerilik ya da öğrenme güçlüğü olan çocukları tespit etmek için geliştirilmiştir. İlk Binet-Simon ölçeği 1905’te yayınlanmıştır. Binet, zekâ yaşı kavramını geliştirdi. Buna göre 4 yaşındaki çocukların ortalaması düzeyinde sonuç elde eden bir çocuğun zeka yaşı 4; 12 yaş grubunun ortalaması düzeyinde sonuç elde eden bir çocuğun zeka yaşı ise 12’dir. Sonraki 10 yıl içinde birçok Binet uyarlaması gerçekleştirilmiştir. Bunlar arasında en bilineni Stanford Üniversitesi’nde L. M. Terman tarafından geliştirilip 1926’da yayınlanan testtir. Terman ünlü zekâ bölümü (ZB) terimini ortaya koymuştur. ZB zekâya sayısal bir değer vermek üzere kullanılmaktadır ve ortalama bir insanın zekâsı 100 kabul edilmektedir. Stanford-Binet zekâ ölçeği 1916’dan bu yana çeşitli nedenlerle dört kez gözden geçirilmiştir.

Testin 1937 yılında gözden geçirilen versiyonu Refia Şemin tarafından ele alınmış ve 1965 yılında İstanbul çocukları üzerinde çalışarak Türkçe’ye çevrilmiştir. Şu anda Türkiye’de bu test uygulanmaktadır.

Stanford Binet bir grup testi değildir; uzman kişiler tarafından bireysel olarak uygulanır. Küçük çocuklara uygulandığından yaklaşık 30 dakika, daha büyüklere uygulandığında bir veya bir buçuk saat sürer. Testin puanlanmasından sonra uygulayıcı zekâ yaşını ve zekâ bölümünü bulur. 2 yaştan yetişkin yaşa kadar uygulanmaktadır. Stanford-Binet testi çeşitli yaşlardan kişilere uygulanabilmekle beraber çocuklar için daha uygundur. Bireysel test olduğu için bir oturumda bir kişiye uygulanır. Uygulayıcı tarafından bireye, yönergeye uygun olarak sorular yöneltilir ve bireyden bu soruları yanıtlaması istenir.

• AGTE-ANKARA GELİŞİM TARAMA ENVANTERİ 

0-6 yaş arasındaki çocukların gelişimsel açıdan değerlendirilebilmesi amacıyla uygulanan bir envanterdir. Envanter, gelişiminde “görülen” bir aksama olmayan çocuklarda, olası gelişimsel sorunları saptamak ve önlem almak amacıyla kullanılır. Bebek ve çocukların gelişimi ile ilgili derinlemesine ve sistemli bilgi sağlayan bir değerlendirme aracıdır. AGTE, kültürümüze özgü yeni bir ölçek olması amacıyla ülkemizde geliştirilmiştir.

Çocuğun beceri ve gelişimi anneden alınan bilgiler doğrultusunda değerlendirilerek yapılır. Uygulayıcı tarafından ebeveynden bilgiler alınırken, çocuk da odaya alınarak gözlem yapılır. Çocuğun şu andaki gelişimini ve becerilerini değerlendirmeye yönelik olarak anneye ya da bakımveren kişiye sorulan soruların ‘evet, hayır, bilmiyorum’ şeklinde yanıtlandığı toplam 154 maddeden oluşmuştur. Sorular; gelişimin farklı, ancak birbirleriyle ilişkili dil-bilişsel, ince motor, kaba motor, sosyal beceri-öz bakım alanlarını temsil edecek biçimde düzenlenmiştir. Bu alt testler, çocuğun yaşına uygun sorularla başlar. Çocuğun genel gelişim düzeyi hakkında doğru bilgilere ulaşılmasını sağlaması açısından kapsamlı bir testtir.

Gelişimsel bozuklukların, gözlenerek ya da normal muayene sırasında fark edilmesi zordur. Bu envanter, gelişimsel gecikme veya gelişimsel düzensizlik göstermesi açısından risk altında olduğu düşünülen bebek ve çocukların erken dönemde fark edilmesi ve gerekli önlemlerin alınmasına olanak sağlar. Böylece ebeveynler çocuklarını gelişimsel olarak daha iyi gözlemleyebilir, tanıyabilirler. Çocuklarını hangi alanlarda nasıl desteklemeleri gerektiğini öğrenirler. Test sonuçlarında gelişimsel olarak farklılık ya da gecikme çıkması, bunun fark edilmesini sağlayarak erken müdahale şansı yaratır. Bu nedenle ebeveynlere, çocuğun kritik dönemleri olan 0-6 ay, 12-18 ay, 2-3 yaş ve 5-6 yaş arasında bu gelişim envanterini yaptırmaları önerilir.
Bu test, merkezimizde çocuk ruh sağlığı alanında çalışan uzman psikologlar tarafından uygulanmaktadır.

• METROPOLİTAN OKUL OLGUNLUĞU TESTİ

Çocukların okula, okulun gerektirdiği kurallara ve öğrenmeye hazır olup olmadığını saptamak amacıyla yapılan bir testtir. Okula hazırlanırken olması gereken fizyolojik, çevresel ve zihinsel faktörleri değerlendirmekte kullanılır. Metropolitan Okul Olgunluğu Testi sonucunda, çocuğun okul için gereken olgunluğa ne ölçüde hazır olduğu ve düzeyiyle ilgili sağlıklı veriler elde edilir. Okula başlama yaşının hesaplandığı tarih itibariyle 60 aylık olacak bütün öğrencilere uygulanabilir. Metropolitan Okul Olgunluğu Testi okula gidecek çocukların psikolojik olarak okula hazır olup olmadıklarını ölçer. Okul olgunluğunun oluştuğunu gösteren en önemli ölçütler; verilen yönergeyi anlama, verilen yönergeyi uygulama, sembolleri kavrama ve sembolleri yönergelere uygun eşleştirmedir. Metropolitan Testi aynı zamanda 1. sınıfa başlamak için kazanılması gereken akademik becerileri ölçen bir performans testidir. Kelime Anlama, Cümleler, Genel Bilgi, Eşleştirme, Sayılar ve Kopya Etme gibi bölümlerden oluşmaktadır. Okuma Olgunluğu ve Sayı Olgunluğu faktörlerini de içerir.

TESTİN BÖLÜMLERİ

Kelime Anlama

Kelime anlama testi dilin anlaşılması ve kavranması ile ilgilidir. Söylenen nesnelerin isimlerini bilmesi, bilmiyorsa da muhakeme yoluyla her sırada 4 resim içinden uygulayıcının söylediği doğru resmi işaretlemesi beklenir.

Cümleler

Söylenen cümlelerin anlattığı olay akışı veya durumu kavraması istenir. Öğrencinin 4 seçenek içerisinden seçim yapması istenir.

Genel Bilgi

Uygulayıcının tarif ettiği, günlük hayatta kullanılan ya da sosyal hayatta bahsedilen nesneleri 4 seçenek içerisinden seçmesi istenir.

Eşleştirme

Görsel algılama testidir. Benzerlikleri tanıma yeterliliğini ölçer. Testteki her maddede hayvanların, eşyaların, sayıların, kelimelerin, harflerin 4 ayrı resmi sıralanmıştır. Sıranın ortasında çerçeve içine alınmış olan resimden bir tane daha vardır. Öğrenciden çerçeve içindeki resme uygun olanı seçip çerçeveye alması istenir.

Sayılar

Bu test sayı bilgisini ölçer. Sayı dilini, sayı saymayı, serisel numaraları, yazılı sayıların tanınmasını, sayıları yazmayı, sayı sembollerini adlandırmayı, sayı sıralarının anlamını, kesirli bölümlerin anlamını, şekillerin tanınmasını, zamanı bilmeyi, basit problemlerde sayıların kullanılmasındaki başarıyı içerir. Malzemenin resimli şeklini ve belirli sağlama sistemlerini kullanarak sayı bilgisini kullanma becerisini gösterir.

Kopya Etme

Öğrencinin test üzerinde bulunan sembol ve şekilleri kopyalama sürecinde ince motor ve görsel eşleştirme başarısını gösterir. Gördüğü şekil, sayı ve harflerin benzerlerini yapması istenir.

• MMP-MİNNESOTA ÇOK YÖNLÜ KİŞİLİK ENVANTERİ

Minnesota Çok Yönlü Kişilik Envanteri (MMPI) bireylerin kişilik dinamiklerini aydınlatmak amacıyla uygulanan ve objektif bilgiler veren bir psikolojik testtir. 566 sorudan oluşan bir formu cevaplamanız istenir ve bu cevapların değerlendirmesi profesyonelce yapılması gerekir. Minnesota Çok Yönlü Kişilik Envanteri (MMPI) 4’ü geçerlilik olmak üzere 14 tane alt teste sahiptir. Bu 10 alt testte kişilerin patolojik durumları hakkında değerlendirme yapılır.

Minnesota Çok Yönlü Kişilik Envanterinin (MMPI) 10 Alt Testi

*Depresyon

*Hipokondri-Hastalık Kaygısı Bozukluğu

*Konversiyon Bozukluğu

*Kişilik Bozukluğu

*Cinsel Sapkınlık Durumları

*Paranoid Durumlar

*Saplantılı Durumlar

*Şizofreni

*Hipomani Durumları

*Sosyal Anlamda İçe Dönüklük

*Yalan Atma Alışkanlıkları

*Savunmacı Kişilik Örüntüleri

*Sıklık ya da Az Görülme Durumları

• SCL 90-R PSİKOLOJİK BELİRTİ TARAMA TESTİ

Amacı: Bireyde olabilecek psikolojik rahatsızlıkları ve bu psikolojik rahatsızlıkların düzeyini belirlemek için kullanılan bir testtir.

Kimlere uygulanır: 17 yaş ve üstündeki bireylere uygulanabilir.

Kimler uygulayabilir ve nasıl uygulanır: Psikolog, psikiyatr ve psikolojik danışmanlar tarafından uygulanabilir. Bu testi uygulamak için özel bir eğitim alınmalı. Bireye test verilir ve açıklamaya uyması istenir.

Nasıl değerlendirilir ve yorumlanır: Ölçekten üç ayrı puan hesaplanabilmektedir.

• Genel belirti düzeyi (GSI): Boş bırakılan maddeler dışında maddelerin ortalamasıdır.
• Pozitif belirti toplamı (PST): ‘Hiç’ seçeneği dışında diğer maddelerin ham sayı toplamıdır.
• Pozitif belirti düzeyi (PSDI): ‘Hiç’ olarak işaretlenen maddeler dışında madde puanlarının toplamının PST’ye bölünerek ortaya çıkan ortalama değerdir.

GSI’deki artış bireyin psikiyatrik durumunda duyulan rahatsızlığın artışını gösterir ve testin en iyi endeksidir. PST arttıkça, bireyin kendisinde algıladığı ne kadar çeşitli psikiyatrik belirti olduğunu gösterir. PSDI’deki artış, bireyin kendisinde olduğunu algıladığı belirtilerden meydana gelen sıkıntının ağırlıklı ortalamasını gösterir. Bu sonuçlara göre bireye psikolojik yardım süreci ve kapsamı belirlenir.

• BECK DEPRESYON ÖLÇEĞİ

Depresif belirti ve tutumu değerlendirir. Test  21 maddeden oluşmaktadır. Bu ölçek 13 yaş ve üzeri kişiler için tasarlanmıştır. Ölçeğin tamamlanması yaklaşık 10 dakika sürer. Depresyon ölçeğinden aldığınız puan, eğer depresyonunuz varsa depresyon belirtilerinizi ve düzeyinizi göstermekte ve bize depresyonun şiddetiyle ilgili bilgi vermektedir.